Problem zanieczyszczenia powietrza dotyczy nie tylko aglomeracji miejskich, ale występuje wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z indywidualnym ogrzewaniem budynków. Spalanie węgla złej jakości, często z domieszką śmieci, w starych piecach grzewczych powoduje uwalnianie do naszego najbliższego otoczenia szeregu różnych substancji chemicznych i odczuwalne zanieczyszczenie powietrza.
Kto i czym może palić?
W gospodarstwach domowych osoby prywatne poza opałem mogą spalać tylko czysty papier i tekturę. Kwestię tą reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku. Przedsiebiorcy swoich odpadów z papieru i tektury nie mogą spalać, ani przekazywać osobom fizycznym. Odpady z działalności gospodarczej powinny trafić do PSZOK-u, do pojemników firmy wywozowej odbierającej odpady w gminie lub bezpośrednio do recyklera.
Należy pamiętać, że opakowania z papieru lub tektury nie mogą mieć fragmentów taśm i etykiet. W praktyce takich opakowań w naszych domach jest mało. Za to często mamy opakowania które posiadają grubą warstwę farby, tuszu drukarskiego i samoprzylepne etykiety. Zdarza się, że opakowania tylko z nazwy są kartonowe (w domyśle z tektury) np.: kartony po sokach, mleku, a w rzeczywistości są to opakowania wielomateriałowe ze sklejonej foli plastikowej, aluminiowej i zewnętrznej warstwy papierowej. To co tradycyjnie wykorzystywano do rozniecania ognia w piecach, czyli gazety, obecnie zawierają więcej farby drukarskiej niż papieru (by błyszczący i kolorowy druk przyciągnął oko czytelninka) i dodatkowo obklejone są przeróżnymi „gratisami”. Dlatego zdecydowana większość tych odpadów o których mówimy, że jest to tylko papier lub karton nie nadaje się do spalenia.
Piec domowy, to nie spalarnia odpadów.
W procesie spalania bardzo ważna jest temperatura, która gdy jest zbyt niska wzmaga w emitowanych spalinach powstawanie zanieczyszczeń, których oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi jest bardzo szkodliwe. Zwłaszcza gdy spalamy nie to co powinniśmy. Temperatura spalania w paleniskach domowych odbywa się właśnie w niskich temperaturach (200 – 500 stopni C). Proces spalania odpadów w spalarniach odbywa się w bardzo wysokiej temperaturze od 850 do 1150 stopni C, co ogranicza możliwość powstania szkodliwych substancji. Spalanie śmieci w spalarni ma wieloetapowy proces oczyszczania spalin dzięki użyciu rozbudowanego systemu filtrów i innych zabezpieczeń technicznych. One redukują substancje powstające podczas spalania, a ciągły monitoring procesu spalania pozwala na jego pełną kontrolę.
Czy mamy świadomość konsekwencji?
Czy twoje dzieci lub najbliżsi są alergikami, często mają zapalenia gardła lub inne problemy z górnymi drogami oddechowymi? Może to być efekty spalania śmieci w naszych piecach. Śmieci palą się szybko, a problemy zdrowotne powstają z pewnym opóźnieniem. Dlatego często nie dostrzegamy związku pomiędzy swoim i naszych bliskich stanem zdrowia, a praktyką pozbywania się śmieci przez piec. Myli się ten który uważa, że „przepuszczając śmieci przez komin” pozbył się problemu. Podczas spalania powstają pyły zawieszone w powietrzu które wdychamy, a większość ich opada wokół naszego domu i odkłada się w przydomowych warzywniakach i ogródkach, wzbogacając warzywa metalami ciężkimi. Zatem musimy mieć tego świadomość, że jeżeli babcia lub dziadek zimą dorzuca śmieci do pieca, a latem raczy swoje wnuki domowymi przetworami lub owocami z własnego ogródka lub sadu, to nie są one takie zdrowe na jakie wyglądają. Spalanie plastikowych butelek, reklamówek z polietylenu czy kolorowych gazet z nadrukiem farb kolorowych o dodatkowej zawartości różnego rodzaju metali ciężkich powoduje powstawanie szczególnie groźnych dla zdrowia ludzi związków, zwanych dioksynami i furanami. Kumulowanie się tych związków po pewnym czasie skutecznie uszkadza narządy wewnętrzne: wątrobę, płuca, nerki, rdzeń kręgowy i korę mózgową, zwiększając także ryzyko wystąpienia nowotworów. Szczególnie wrażliwe na działania toksyn są dzieci. W odpadach komunalnych szczególnie groźny jest chlor, którego największym źródłem jest spalany plastik. Podczas spalania śmieci uwolnione zostają metale ciężkie takie jak kadm, rtęć, tytan, ołów, chrom i inne. Substancje te wywołują alergie, niewydolność układu oddechowego, udary mózgu, choroby serca, porażenia i nowotwory. Przykładowo wrzucając do pieca 1 kilogram polichlorku winylu PCW (butelki plastikowe, folie itp.) wytwarzamy aż 280 litrów gazowego chlorowodoru, który z parą wodną tworzy niszczący kwas solny. Oprócz tego w wyniku spalania różnego rodzaju odpadów do atmosfery trafia cyjanowodór –zwany cyklonem B, gaz ten używany był przez III Rzeszę, podczas II wojny światowej do mordowania więźniów w obozie zagłady KL Auschwitz-Birkenau. Dlatego warto się zastanowić czy czasem to, co „zaoszczędzimy” na opale, nie wydamy na lekarstwa lub na pogrzeb…
